अास्तिकस्य मुनेर्मातर्जगदानन्दकारिणी।।
एह्येहि मनसे देवि ! नागमातर्नमो∫स्तु
ते।।
अ
वराहपुराणमा उल्लेख भएअनुसार, नागराजसँग
ब्रह्माको संवाद पञ्चमी तिथिमा भएकाले श्रावण शुक्ल पञ्चमी अर्थात अाजका दिन नाग
पूजाका लागि प्रशिद्ध रहेको छ। राजा परीक्षितका छोरा जनमेजयले गरेको
सर्पसत्र यज्ञ रोक्नलाई तक्षक नागकै भानिज आस्तिक(जरत्कारु र मनसादेवी सुपुत्र)ले
अनुरोध गरेपछि सर्पयज्ञ रोकियो र सम्पूर्ण नागहरुको उद्धार भएको दिन पनि श्रावण
शुक्ल पञ्चमीको दिन भएकाले यो दिनदेखि नै नागपञ्चमी पर्व मनाउन थालिएको कुरा धेरै
पुराणहरुमा उल्लेख भएको पाइन्छ भनेर विद्वान वन्धु बद्री लम्सालले चुाउनुभएकाे छ।
राेपाइँ गर्नका लागि अावश्यक पानी पारेर नागहरूले सहयाेग गरेकाले उनिहरूप्रति
कृतज्ञता प्रकट गर्नेहेतु श्रावण शुक्ल पञ्चमीका दिन नागकाे पूजा गर्ने चलन
चलिअाएकाे विश्वास पनि जनमानसमा रहिअाएकाे छ।
यस दिन नागका अष्टकुल अर्थात अनन्त, वासुकि, पद्म, महापद्म, तक्षक, कुलीर, कर्कट र
शङ्ख नागको चित्रमा दूध, दही, अक्षता, फूल, दुबोले पूजा गरी दूध र लावाको नैवेद्य चढार्इ घरका्े मूल ढोकामाथि
टाँस्नाले त्यस्तो घरमा चट्याङ पर्दैन र अगो र सर्पको डर
हुँदैन भन्ने धार्मिक विश्वास रहिअाएको छ।
ब्रह्मवैवर्त पुराणको कथनअनुसार, भगवान
श्रीकृष्णको पदचिन्हलार्इ कालीय नागले अफ्नो शिरमा धारण गर्ने साैभाग्य पाएकाले
उसका सन्तान दरसन्तानलार्इ मार्नु हुँदैन भन्ने विश्वास पनि रहेको पाइन्छ।
