वर्षा र सहकालका देवता देवराज
इन्द्रको पूजा-आराधना गर्दै आज काठमाडौँमा परम्परागत पर्व— इन्द्रजात्रा मनाइंदैछ। नेपालमा लिच्छ्बीकालदेखि चलेको भन्ने
विश्वास गरिएको यो पर्व काठमाडौँका अतिरिक्त भक्तपुर, पाटन, धुलिखेल, दोलखा आदि स्थानमा
पनि मनाउने गरिन्छ।
भक्तपुरदेखि दुइ कोस पूर्व काभ्रेको नालामा पर्ने वनबाट तान्त्रिक विधिद्वारा पूजा गरी शुभ साइतमा पर्सेर छोडिएको बोकाद्वारा छोइएको रूख काटी, ताछी तयार पारिएको लिङ्गोलाई एकादशीका दिन ल्याएर पूजा-आजा गरी हनुमानढोका अगाडि राखिने र भोलिपल्ट द्वादशीका दिन विधिपूर्वक बाजागाजाको धूनका बीच लिङ्गो गाड्ने चलन भएकाले यस पर्वलाई इन्द्रधोजोत्थान पनि भनिन्छ।
भाद्र शुक्ल चतुर्दशी तिथि, अर्थात् आजका दिन
मुख्यरूपमा मनाइने इन्द्रजात्रा पर्वमा हनुमानढोका गद्दी बैठकमा श्री ५ महाराजाधिराज
सवारी भई जीवित देवीका रूपमा रहेकी कुमारी, गणेश र भैरबको रथ-यात्रा नजर गर्ने चलन रहेकोमा
प्रजातन्त्रको पुनर्स्थपनपछि राष्ट्रपतिद्वारा यस परम्परामलाई निरन्तरता दिइएको छ। अाजै देवराज
इन्द्रको वाहन ऐरावत हात्तीको प्रतीकका रूपमा किसी द्योको नाच पनि निकाल्ने चलन छ।
इन्द्रजात्रा अवधिभरि द्शावतार नृत्य, देवीनृत्य, भद्रकाली नृत्य
इत्यादि गर्ने गरिन्छ। भैरबको स्वरूप तथा भैरबका गणहरु सहितको भक्कु
नाच निकाल्ने परम्परा पनि इन्द्रजात्राको अर्को विशेषता हो।
इन्द्रजात्राका उपलक्ष्यमा नेपाल सरकारले आज उपत्यकाभरि सार्वजनिक विदा दिनेगरेको छ।
तस्विर सौजन्य: गुगल
