"जुन रक्षा (काँचो धागो)ले दानवहरुको महान राजा वलिलाई बाँधिएको थियो, म तिमीलाई त्यहि धागोले बाँध्दछु, यो रक्षा बन्धनले तिम्रो सदैव रक्षागर्नेछ।"
आज नेपाल अधिराज्यभरि हिन्दु धर्मावलम्वीहरु ऋषि तर्पणी, अर्थात् जनै पूर्णिमा पर्व मनाउँदै छन। तागाधारी, अर्थात् जनै लगाउनेहरुले आज ऋषिहरुको सम्झना गर्दै नजिकैको जलाशय अथवा धारामा गई माटो, गोबर, कुश, खरानी र अपामार्गले स्नान गरी विशेष मन्त्रद्वारा मन्त्रिएको जनै लगाउने गर्दछन।
जनैमा प्रयोग भएका ९६ धागा, ९ गुना, ३ डोरा र ५ ग्रन्थिमध्ये ९६ धागाले चार वर्ष पूरा भएर पाचौं वर्षमा प्रवेश भएपछि व्रतबन्ध गरिने भएको हुँदा बाँकी जीवन अवधि ९६ वर्ष रहेको कुरा जनाउँदछ। ९ गुनाले शरिरमा विद्यमान ९ इन्द्रिय, ६ डोराले शरीरका पाँच ज्ञानेन्द्रीय र अन्तर इन्द्रिय समेत ६ इन्द्रिय तथा ज्ञानको प्रतीकका रूपमा सरस्वतीको शट्कोणलाई समेत संकेत गर्दछन।
त्यसैगरी, तीन डोराले देव-ऋण, ऋषि-ऋण र पितृ-ऋण अनि पाँच शिखाले प्रतिदिन गरिने स्वाध्याय, अतिथि सत्कार पितृ-तर्पण, भूत-बलि र होम जस्ता पंच-महायज्ञलाई जनाउँछ। नयाँ जनै मंत्रिंदा जनैका ९ तन्तुमा ओमकार, अग्नि, सर्प, सोम, प्रजापति, पितृ, अनिल, यम र विश्वदेव जस्ता ९ देव र ३ ग्रन्थिमा ब्रह्मा, विष्णु र महेश्वरलाई विशेष मत्रोच्चारणद्वारा आह्वान गरिन्छ।
बाँधिन्छ। जनै पूर्णिमाका अवसरमा, कालकूट विषको डाहबाट छटपटाइरहेका शिवजीलाई शितलता प्रदान गर्नका लागि आजै उत्पत्ति भएको मानिने रसुवा अवस्थित गोसाइँ कुण्ड र सोही कुण्डबाट जल आएको विश्वास गरिने ललितपुरको कुम्भेश्वरलगायतका पवित्र शिवस्थानहरुमा आज ठूलो मेला लाग्ने गरेकाेमा यस वर्ष काेराेनाकाे संक्रमणका कारण मानिसहरू त्यहाँ जान पाएका छैनन।
